پی نوشته های كتاب : علم اليقين ، جلد اول

1201-اعلى /14-19.
1202-كافى 1/238. بصائر الدرجات /151 با اندكى اختلاف .
1203-بصائر الدرجات /135 و 139.
1204-شرح نهج البلاغة 3/140 با تلخيص ذيل خطبه 126.
1205-اين حديث از جهت لفظ و معنى متواتر است . ر.ك : بحارالانوار، 40/127. ملحقات احقاق الحق 7/597.
1206-خصال ، باب خصال پنجگانه /293.
1207-اقتباس از آيه 89 سوره نحل .
1208-كافى 1/240. بصائرالدرجات /157.
1209-جفر: پوست بزغاله يا ميش .
1210-كافى ، همين صفحه با تلخيص .
1211-بصائرالدرجات /156. از اين روايت استفاده مى شود كه نزول فرشته بر حضرت فاطمه عليهاالسلام و وجود مصحف ، پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله نبوده بلكه در زمان حيات آن حضرت بوده است . (م )
1212-اعلى /19.
1213-بصائرالدرجات 136 و 137.
1214-احاديث اين فصل را در كتاب بصائرالدرجات 141-192 ببينيد.
1215-شورى /7.
1216-مسند احمد 2/167.
1217-ناموس به هر چيزى گرانقدرى كه پوشيدن آن از نظر ديگران لازم است گويند. و در اينجا كتابى است كه پنهان مى كرده اند. (م )
1218-مفاتيح الغيب ، مفتاح اول ، فاتحه نهم ، ص 504.
1219-اعراف /185.
1220-انعام / 38.
1221-يونس / 57.
1222-مائده / 15 و 16.
1223-نحل / 89.
1224-((مستفيض )) به حديثى گويند كه به حد تواتر نرسيده ولى راويان آن در هر طبقه بيش از سه تن باشند (م ).
1225-اين حديث به طرق مختلفى در اكثر جوامع حديثى آمده است ، ر.ك : احقاق الحق 9/309 – 373.
1226-معانى الاخبار /90.
1227-كافى 2/600.
1228-يعنى صفات را كه موجب آمرزش است يا راه شناسايى و استنباط را. (مجلسى – ره )
1229-كافى 2/598.
1230-در كافى به جاى ((اجداث )) ((احداث )) است ، يعنى روشنى در فتنه ها و حوادث .
1231-كافى 2/600.
1232-نهج البلاغه ، خطبه 181. جمله اخير را فقرات بعد همين خطبه تفسير مى كند، و آن اينكه : موجبات خشم و رضاى الهى براى همه انسانها يك چيز است ، و چنان نيست كه يك چيز موجب خشنودى خدا از گروهى و خشم او بر گروهى ديگر باشد. (م )
1233-نهج البلاغة ، خطبه 196.
1234-كافى 2/599.
1235-كافى 1/59.
1236-كافى 1/60.
1237-كافى 1/61.
1238-نساء /114.
1239-نساء /5.
1240-مائده /101.
1241-كافى 1/61.
1242-روايات آينده را در بصائرالدرجات صفحات 193 تا 196 ببينيد.
1243-عراقى در حاشيه احياء العلوم 1/99 گفته : اين حديث را ابن حبان در صحيح خود از ابن مسعود آورده ، و نيز عياشى 1/11 به لفظ ديگرى آورده است .
1244-بصائرالدرجات /196.
1245-تفسير قمى /745.
1246-معانى الاخبار /189.
1247-كافى 2/601.
1248-كافى 2/602.
1249-عنكبوت /45.
1250-كافى 2/598.
1251-كافى 2/606.
1252-يعنى كسانى كه در عمل به قرآن وفادارند و بار احكام قرآن را به دوش مى كشند. (م )
1253-كافى 2/606.
1254-ر.ك : ص 282.
1255-علق / 4 و 5.
1256-رعد /17.
1257-احزاب /66.
1258-اعراف /53.
1259-نباء/ 40.
1260-انعام / 56.
1261-زمر / 56.
1262-سجده / 12.
1263-شورى / 11.
1264-انعام / 100.
1265-بقره / 117.
1266-احزاب / 41.
1267-منافقون /9
1268-مزمل / 8
1269-شمس / 9و 10
1270-اعلى / 14 و 15
1271- كافى 2/627 بايد دانست كه بناى اين تقسيم ها بر تساوى واقعى و حقيقى ميان اقسام نيست
وو نيز بنا بر جدا بودن اقسام از تمام جهات از يكديگر نيست ، از اين رو منافاتى با فزونى برخى از اقسام
يا نقصانش از ديگرى ندارد، و نيز منافاتى با داخل شدن بعضى اقسام در بعضى ديگر ندارد
(توضيح مؤلف – ره – به نقل از كتاب وافى )
1272- كافى 2/627 بايد دانست كه بناى اين تقسيم ها بر تساوى واقعى و حقيقى ميان اقسام نيست
وو نيز بنا بر جدا بودن اقسام از تمام جهات از يكديگر نيست ، از اين رو منافاتى با فزونى برخى از اقسام
يا نقصانش از ديگرى ندارد، و نيز منافاتى با داخل شدن بعضى اقسام در بعضى ديگر ندارد
(توضيح مؤلف – ره – به نقل از كتاب وافى )
1273- كافى 2/627 بايد دانست كه بناى اين تقسيم ها بر تساوى واقعى و حقيقى ميان اقسام نيست
وو نيز بنا بر جدا بودن اقسام از تمام جهات از يكديگر نيست ، از اين رو منافاتى با فزونى برخى از اقسام
يا نقصانش از ديگرى ندارد، و نيز منافاتى با داخل شدن بعضى اقسام در بعضى ديگر ندارد
(توضيح مؤلف – ره – به نقل از كتاب وافى )
1274-مؤلف در اين بخش ، نخست روايات تحريف را مى آورد و سپس به توجيه انها مى پردازد
كه نتيجه آن تحريف ناپذيرى قرآن كريم است
1275-آل عمران / 110.
1276-فرقان / 74… و جعلنا للمتقين اماما
1277-رعد / 11
1278-نساء / 166
1279-مائده / 67
1280-نساء 168
1281-شعرا / 227
1282-انعام / 93
1283-تفسير قمى / 10 – 11
1284-واقعه / 29
1285-ق / 10
1286-الدر المنثور 6/157
1287-رك : مجمع البيان 9/218
1288-كافى 2/631 باب نوادر
1289-كافى 2/633
1290-از اينجا تا آخر اين باب اختلاف بسيارى ميان نسخه ها موجود است و گويا مؤ لف (ره )
در آن تجديد نظر نموده و اضافاتى نموده است .
1291-فصلت / 41 و 42
1292-حجر / 9
1293-روضه كافى / 53، حديث 16
1294-تفسير قمى / 745
1295-همان / 744 اين دو روايت مى رساند كه قرآن توسط على عليه السلام گرد آورى شده
و چيزى از آن تباه نگرديده است . و اما اينكه قرآن على عليه السلام با اين قرآن در
لفظ فرق داشته است نيازمند به دليل است ، كه روايت تحريف از اين دليل نارساست . و مراد
از خواندن قرآن كما انزل ، و اينكه هيچ كس جامع همه قرآن نيست آن است كه بر جميع
معانى قرآن و فهم آن چنانكه بايد، كسى جز امامان عليه السلام آگاه نيست ، و اين مطلبى
است كه عقل و نقل آن را تاييد مى كند و ربطى به تحريف لفظى قرآن كريم ندارد.
1296-زيرا كه نشان مى دهد اولا مقدار سوره ها معين بوده ، ثانيا اول و آخر قرآن مشخص بوده
است ، و اين با تحريف قرآن منافات دارد، زيرا وقوع تحريف را پس از پيامبر صلى الله عليه و آله
مى دانند و اين مطالب در زمان رسول خدا صلى الله عليه و آله معروف و مشهور بوده و از زبان
آن حضرت نقل گرديده است .
1297-زيرا در كافى 2/634 از امام صادق عليه السلام روايت كرده كه : قرآنى كه جبرئيل عليه السلام
براى رسول خدا صلى الله عليه و آله آورد هفده هزار آيه بوده است
1298-رساله اعتقادات ، باب اعتقاد در اندازه قرآن و اين جملات آخر اقتباس است از آيه 187
سوره آل عنمران . نكته اى قابل ذكر است و آن اينكه : قائلان به تحريف گويند: قرآن
على عليه السلام با قرآن جماعت فرق داشت ، در اينجا بايد پرسيد: آيا به فاصله چند روز
كه على عليه السلام سرگرم جمع قرآن بود، تحريف گران چطور توانستند اين همه تحريف در ا
آيات قرآن از نقص و تغيير و جابجايى و… انجام دهند و قرآنى را آن گونه كه خواستند آماده كنند. در
مقابل قرآن على عليه السلام قرار دهند؟
1299-تفسير نيشابورى در حاشيه تفسير طبرى 1 / 24. و در متن كتاب افتادگى و تصحيف چندى صورت گرفته بود كه ما براساس متن تفسير ترجمه كرديم و اصلا اين قسمت در نسخه خطى نبود
1300-اعراف / 51.
1301-توبه / 67.
1302-مريم / 64.
1303-نبا / 38
1304-انعام / 23
1305-عنكبوت / 25
1306-ص / 64
1307-ق / 28
1308-يس / 65
1309-قيامت / 22 و 23
1310-انعام / 103
1311-نجم / 13 و 14
1312-طه / 109 و 110
1313-شورى / 51
1314-نساء / 164
1315-اعراف / 22
1316-احزاب / 59
1317-مائده / 67
1318-مريم / 65
1319-يونس / 61
1320-آل عمران / 77
1321-مطففين / 15
1322-طه / 5
1323-انعام / 3
1324-حديد / 3و 4
1325-حديد / 3 و 4
1326-ق / 16
1327-فجر / 22
1328-انعام / 95
1329-بقره / 210
1330-انعام / 158
1331-سجده / 10.
1332-بقره / 46.
1333-احزاب / 46.
1334-عنكوبت / 5.
1335-كهف / 110.
1336-كهف / 53.
1337-نور / 25.
1338-احزاب / 10.
1339-در اينجا ((ظن )) را به معناى شك و گمان دانسته در صورتى كه ((ظن )) مطلق علم است و ما هم ((باور دارند)) و ((يقين دارند)) ترجمه كرديم .
1340-انباى ء / 47.
1341-كهف / 105
1342-مؤ من / 40
1343-اعراف / 8 و9
1344-سجده / 11
1345-زمر / 42
1346-انعام / 61
1347-نحل / 32
1348-نحل / 28
1349-ابراهيم / 23.
1350-ممتحنه / 4.
1351-فصلت / 21.
1352-عبس / 34 – 36.
1353-نساء / 41.
1354-اسراء / 79.
1355-زمر، 73.
1356-مراد عقوبت و كيفر گناه و خلاف نيست ، زيرا انبيا معصومند، بلكه منظور ((پى آمد)) است يعنى موسى عليه السلام پس از اين درخواست بيهوش گرديد چنانكه رسول خدا صلى الله عليه و آله هنگام تجلى پروردگار متعال بر او حالت غش بر او عارض مى گشت . (حاشيه توحيد صدوق ).
1357-منظور مشاهده قلبى و كشف كامل است .(م )
1358-اعراف / 143.
1359-صافات / 99
1360-حديد / 25
1361-حشر / 2
1362-نحل / 26
1363-يعنى همان گونه كه در دنيا افعال الهى با افعال بشر فرق دارد در آخرت نيز چنين
است ، از جمله آمدن خدا و آيات او، زيرا خداوند مانند مخلوقات خود نيست و فناناپذير
است . (م )
1364-شورى / 11
1365-توبه ، 77
1366-اين جمله از مرحوم صدوق است
1367-توحيد صدوق / 255 – 270.
1368-كافى 2 / 629.
1369-دخان / 3 و 4.
1370-دخان / 3 و 4.
1371-كافى 4 / 157 و 158.
1372-تفسير قمى / 615 و 732. و در كافى يافت نشد.
1373-شعراء / 193.
1374-قدر / 4.
1375-كافى 2 / 630.
1376-كافى 2 / 630.
1377-توحيد / 225. در اين زمينه مرحوم صدوق توضيحى دارد، به همان جا مراجعه شود.
1378-توحيد، ص 224.

پایان جلد اول