فصل 22. قضا و قدر عمومى خداوند

فصل 22. قضا و قدر عمومى خداوند از آنچه مذكور داشتيم روشن شد كه قضاى خدا را رد كننده اى و حكم او را تاءخير اندازنده اى نيست ؛ هر چه خدا خواسته شده و هر چه نخواسته نشده است ، در آنچه قضا نموده بندگانش را پناهى نيست ، و در آنچه پسنديده آنان را حجتى نه ؛ و …

ادامه نوشته »

فصل 21. فلسفه تكاليف و وظايف بندگان

فصل 21. فلسفه تكاليف و وظايف بندگان از آن رو كه حكمت الهى اقتضا دارد كه بنده ميان بيم و اميد كه تماميت عبادت به آن دو است به سر برد، خداوند چگونگى علم و قضا و قدر خود و ساير اسباب را از عقلها پنهان داشته و دعاها و طاعتها و نظاير اينها را مناط تكليف و ملاك بندگى …

ادامه نوشته »

امام علي (ع) :

امام علي (ع) :   أخوكَ الّذي لا يَخْذُلُكَ عِندَ الشِّدَّةِ ، و لايَغْفُلُ عنكَ عندَ الجَرِيرةِ ، و لا يَخْدَعُكَ حينَ تَسْألُهُ ( ميزان الحكمه ، ج 2، برادري حقيقي)  برادر تو آن كس است كه گاه سختى تنهايت نگذارد و به هنگام گناه از تو غافل نشود و هرگاه از او چيزى مى پرسى فريبت ندهد.

ادامه نوشته »

فصل 20. سعادت و شقاوت در روايات

فصل 20. سعادت و شقاوت در روايات 1 – در ((كافى )) با سند خود از مولايمان امام باقر عليه السلام روايت كرده كه : اگر مردم مى دانستند كه خداوند چگونه اين آفريدگان را آفريده ، هرگز كسى ديگر را سرزنش نمى كرد.(488) 2 – و با سند خود از مولايمان امام صادق عليه السلام كه : از آن …

ادامه نوشته »

فصل 19. فلسفه اختلاف نفوس در خير و شر، سعادت و شقاوت

فصل 19. فلسفه اختلاف نفوس در خير و شر، سعادت و شقاوت اما تفاوت نفوس در اين مورد، و نامساوى بودن آنها در خيرات و شرور، و مختلف بودن آنها در سعادت و شقاوت ، به دليل اختلاف استعدادها و تنوع حقايق است ، زيرا مواد سفلى (مادى ) به حسب خلقت و ماهيت ، در لطافت و غلظت با …

ادامه نوشته »

فصل 18. پاداش و كيفر

فصل 18. پاداش و كيفر اما پاداش و كيفر، از لوازم و ثمرات كارهايى است كه از ما سر مى زند و از لواحق و پى آمدهايى امورى است كه در ماست و اين طور نيست كه از خارج بر ما وارد شوند. پس مجازات نيز (مانند آزمايش ) آشكار ساختن چيزى است كه در قدر به سود يا زيان …

ادامه نوشته »

فصل 17. فلسفه آزمايش الهى

فصل 17. فلسفه آزمايش الهى اما آزمايش از سوى خداى سبحان ، آشكار ساختن چيزى است كه در قدر به سود يا زيان ما نوشته و ابراز چيزى است كه در ما به وديعه نهاده و بالقوه در طبيعت ما نشانده ، به گونه اى كه پاداش و كيفر بر آن ترتب يابد، زيرا تا زمانى كه از قوه به …

ادامه نوشته »

فصل 16. سبب و مسبب هر دو از خداست

فصل 16. سبب و مسبب هر دو از خداست همان گونه كه اشياء داخلى در وجود انسان مثل علم و قدرت و اراده از جمله اسباب فعل اند، امور بيرون از وجود انسان همچون دعاها، طاعات سعى و كوشش ، تدبير، حذر، التماس و طلب ، تكليف ، وعد و وعيد، ارشاد، تهذيب ترغيب نمودن ، ترساندن و امثال آنها …

ادامه نوشته »

فصل 15. استناد فعل به خدا و غير او

فصل 15. استناد فعل به خدا و غير او به خاطر همين مطابقت ميان جبر و تفويض ، موافقت ميان وجوب و امكان است كه خداى متعال در قرآن كريم افعال را گاه به خود نسبت مى دهد، گاه به فرشتگان و گاه به بندگان ، مانند آيه : اللّه يتوفى الانفس حين موتها (471): ((خدا جانها را به وقت …

ادامه نوشته »

فصل 14. علت قائل شدن به جبر و تفويض

فصل 14. علت قائل شدن به جبر و تفويض حال كه چنين است ، پس هر كه به اسباب قرينه و نزديك به فعل بنگرد و آن را مستقل (در فعل ) بداند، قائل به قدر و تفويض شده ، يعنى كارهاى ما به قدرت خودمان انجام مى شود و به خودمان واگذار شده است ؛ در حالى كه خداى …

ادامه نوشته »