انواع سبزيها/كاسنى

انواع سبزيها
سبزيها انواع مختلفى دارند كه هر يك براى مصرف مخصوصى آفريده شده است ، و در اين كتاب به بعضى اشاره مى شود:
كاسنى
240
كاسنى يكى از سبزيهايى است كه طعمى تلخ اما منافعى بسيار ارزنده دارد، كاسنى مانند ناصحان مشفق است كه پند آنان تلخ است اما هر كس به دستور شان عمل نمايد نتايج خوبى مى گيرد.
پيشوايان دينى گاهى كاسنى را برترين سبزيها معرفى نموده اند:
1 – عن ابى عبدالله (ع ) قال : ((الهندباء سيد البقول )) ⁽³⁰²⁾
حضرت صادق (ع ) مى فرمايد: كسانى برترين سبزيها است .
2 – على (ع ) آنرا يك گياه بهشتى مى داند.
عن على (ع ) عليكم بالهندباء فانه اخرج من الجنة ⁽³⁰³⁾
كاسنى را گرامى داريد زيرا سبزى بهشتى است .
3 – حضرت امام رضا(ع ) آنرا شفاى هزار⁽³⁰⁴⁾ درد و مرض دانسته و بعلاوه فرمودند هر مرض و دردى كه در اندرون انسان است بوسيله كاسنى رفع مى گردد.
ان فى الهندباء شفاء من الف داء، ما من داء فى جوف الانسان الا قمعه الهندباء⁽³⁰⁵⁾
در كاسنى شفاى هزار درد است ، دردى در اندرون انسان نيست مگر آنكه كاسنى آنرا بر طرف مى كند.
با توجه به كلمه جوف كه به معنى داخل و اندرون است ، خواص معجزه اى كاسنى را درباره جوف مخصوصا كبد بخوانيم .
((كاسنى ضد يبوست است ، و براى رفع يبوست دمكرده برگ و ريشه كاسنى به مقدار دو فنجان هر روز صبح ناشتا بايد مصرف گردد، و مقدار مصرف آن هم 30 گرم برگ و ريشه كاسنى خشك در يك ليتر آب است .
طبق تحقيقات و مطالعات جديدى كه بر روى آثار شفابخش كاسنى (وحشى ) بعمل آمده است معلوم شده كه كاسنى براى تمام اعضاء داخلى از قلب و جگر و معده مفيد است و آنها را به فعاليت سالم وا مى دارد.
آثار كاسنى وحشى در ابتداى مصرف آن ضعيف و غير محسوس است ، به همين جهت است كه بايد به مصرف آن مداومت داد، تا با مرور ايام آثار شفابخش آن ظاهر گردد))⁽³⁰⁶⁾
((دمكرده برگ كاسنى وحشى به مقدار بيست و پنج گرم در يك ليتر آب در مورد انسداد مجراى طحال و كيسه صفرا، يرقان ، درد معده و كبد، استسفاء و سنگ مثانه و كيسه صفرا معين شده است ))⁽³⁰⁷⁾
((براى جلوگيرى از ناراحتيهاى معده و تقويت مزاج ، شربتى از كاسنى تهيه مى كنند، بدين معنى كه هموزن شيره كاسنى شكر ريخته ، مخلوط مزبور را مى جوشانند تا قوام آيد سپس آن را به مصرف مى رسانند))⁽³⁰⁸⁾
((پزشكان قديم ايران عقيده زياد به كاسنى و ريشه آن داشته اند و روى آزمايشهايى كه اين جانب نموده ام جوشانده ريشه كاسنى تاءثير مخصوصى بر روى سلولهاى كبد داشته و بهترين درمان كلسترل است پس گاهگاهى ريشه كاسنى را مانند چاى دم كرده بنوشيد تا كبد شما اصلاح شده با كلسترل مبارزه نماييد، و بعلاوه برگ كاسنى تقويت كننده دستگاه هاضمه ، تصفيه كننده خون مدر و كمى ملين بوده و تب بر مى باشد، جواشنده بگر كاسنى براى بيمارانى كه از تب هاى نوبه اى معالجه شده اند زياد تجويز مى شود برگ كاسنى داراى مقدارى ويتامين (ث ) بوده و خواص اين ويتامين را در حفظ جوانى دارد بعلاوه پزشكان آن را زه كش طحال مى دانند.
كيسه صفرا و يرقان و دردهاى كبدى و معدى را معالجه مى كند، در بيمارى نقرس و سنگ مثانه و صفرا توصيه شده است .
در اروپا انواع كاسنيهاى اهلى پرورش داده مى شود و در تمام فصول يكى دو نوع آنرا در بازار خواهيد يافت اين گياههاى اهلى داراى طعم كاسنى وحشى نيستند و مى توان آنها را مانند كاهو، خام خورد و از منافع سرشار آن استفاده كرد))⁽³⁰⁹⁾
((كبد كه سكان كشتى بدن است بيش از چهار هزار عمل شيميايى انجام مى دهد و چون از كار بيفتد بيش از دو هزار مرض به سراغ انسان مى آيد و از اين روى امام هشتم (ع ) فرمودند كه كاسنى دواى هزار درد است پزشكان جديد و قديم هر دو، اثر كاسنى را در امراض كبدى قطعى دانسته و در طب جديد ثابت شده است كه كاسنى در نوسازى ياخته هاى كبدى نقش ‍ برجسته اى دارد، در ساختن كرموزمهاى نر و ماده نطفه نيز نمى توان نقش ‍ كبد را ناديده گرفت ))⁽³¹⁰⁾
در كلامى كه از حضرت صادق (ع ) درباره ارزش كاسنى رسيده به خواص ‍ ديگرى اشاره شده است .
1 – كاسنى باعث تقويت شهوت است 2 – مادرانى كه در موقع باردارى از برگ آن بخورند نوازدشان خوش آب و رنگ و زيبا مى شود.
3 – خانواده هايى كه كاسنى بخورند فرزند پسرشان بيش از فرزند دختر خواهد بود.
از امام صادق (ع ) نقل شده :
قال عليك باالهندباء فانه يزيد فى الماء و يحسن الولد، و هو حار لين يزيد فى الولد الذكور⁽³¹¹⁾
اگر بعد از حدود هزار و سيصد سال سخنى كه در زمان جهل مردم با عدم وسائل تجزيه اى گفته شده باشد و امروز كه عصر تمدن و علم و اختراع است آن سخن با بهترين وجهى به ثوبت برسد، يقينا جنبه اعجاز دارد.
((كرموزمها يكى از فراورده هاى بدن ما مى باشند و بدون ترديد ساختمان آنها بستگى كامل با غذايى كه ما مى خوريم و مصالح ساختمانى ما مى باشند دارند، و روى همين اصل است كه امام ششم مى فرمايد خانواده هايى كه كاسنى مى خورند فرزند پسر بيش از فرزند دختر دارند و با تجربياتى كه شده است و آمارى كه گرفته ام اين موضوع حقيقت دارد))⁽³¹²⁾
موضوع مهمى كه در كلام امام صادق (ع ) به چشم مى خورد جمله ((وهو حارلين )) است ، يعنى كاسنى از نظر طبيعت گرم و ملايم است ، و غذاها يا سبزيها و ميوه هايى كه اصطلاحا به آنها گرم مى گويند تاءثير مخصوصى در پسر شدن نوزاد دارند.
يكى از غذاشناسان درباره بهترين روش پسردار شدن چنين مى گويد:
((از نخستين روز عادت ماهانه ، زن و شوهر بايستى روزانه مقدارى خرما و چندبار جوشانده ريشه كاسنى ميل نمايند در روزهاى انعقاد نطفه كه معمولا از روز يازدهم تا هجدهم متغير است بايستى پدر خرماى زياد و غذاهاى گرم مثل پسته ، بادام ، فندق ، مويز و نارگيل ميل نمايد و مادر بايستى يكى دوبار جوشانده كاسنى بخورد))⁽³¹³⁾
پوست بدن آئينه تمام نماى كبد است ، بنابراين اگر كبد بخوبى كار كند رنگ صورت و تمام بدن شفاف و زيبا مى شود و چون كاسنى دواى كبد و دوست حقيقى آن است از اين رو كاسنى در زيبايى رنگ صورت نيز بسيار موثر است .
امام صادق (ع ) فرموده است :
عليك بالاهندباء فانه يزيد فى الماء و يحسن الوجه ⁽³¹⁴⁾
از كاسنى غفلت نكنيد زيرا منى را زياد و رنگ رخسار را زيبا مى سازد.
((كاسنى وحشى مساوى است با خون پاك ، مساوى است با رنگ رخسار شاداب و خانمهايى كه به زيبايى خود علاقه دارند نبايد آنرا فراموش ⁽³¹⁵⁾
كنند))
((كاسنى به علت اينولينى كه دارد، خون را تصفيه مى كند))⁽³¹⁶⁾
((كاسنى خون را تصفيه مى كند و اثرات سود بخشى روى كبد، كليه و طحال مى گذارد))⁽³¹⁷⁾
در يكى از سخنان امام هشتم (ع ) كاسنى بعنوان تب بر و بر طرف كننده سر درد شناخته شده است .
عن الرضا(ع ) و دعابه يوما لبعض الحشم و قد كان ياخذه الحمى و الصداع فامر ان يدق و يصير على قرطاس ، و يصب عليه ذهن بنفسج و يوضعه على راسه ، و قال اما انه يقمع الحمى و يذهب بالصداع ))⁽³¹⁸⁾
يكى از خدمتگذاران آن حضرت دچار سر درد و تب شده بوده ، امام (ع ) به او فرمودند كاسنى ، تب بر است و سر درد را از بين مى برد، سپس امر فرمودند برگ كاسنى را بكوبد و با روغن بنفشه مخلوط كن و بر روى كاغذى بگذارد و آنرا بر سر خودش قرار بدهد.
((آب برگ كاسنى با سكنجبين جهت تب هاى كهنه و تب ربع اثر نيكو دارد، برگ تازه و گل و تخم و ريشه كاسنى به تمامى براى تب هاى عفونى نافع است ، برگ كاسنى حرارت صفراوى را از بين مى برد، خون را تصفيه مى كند و از فشار آن مى كاهد، ماليدن آب برگ كاسنى به تنهايى يا با سركه جهت سر درد مفيد است ))⁽³¹⁹⁾
((جوشانده ريشه كاسنى وحشى به مقدار بيست تا سى گرم در يك ليتر آب در مورد تبهاى متناوب درد كبد مصرف مى شود))⁽³²⁰⁾
يكى از خواص عجيب كاسنى كه نبى اكرم (ص ) بيان فرمودند، خاصيت ضد سم بودن آن است .
عن النبى (ص ) قال من الك الهندباء ونام عليه لم يحرك فيه سم و لا سحر و لم يقربه شى من الدواب حبه ولا عقرب ⁽³²¹⁾
هر كس كاسنى بخورد و بعد از آن بخوابد، هيچ گونه سم يا سحر در او تحريك نمى گردد علاوه بر اين مار و عقرب باو نزديك نمى شوند.
((ماليدن ضماد و برگ ريشه كاسنى همراه با روغن زيتون بر محل نيش ‍ عقرب و حشرات سمى باعث تسكين درد آنها است ، و خوردن برگ و ريشه كاسنى ، پادزهر مسموم شيمايى مى باشد))⁽³²²⁾
با آنكه اسلام درباره شستشوى سبزيها تاكيد نموده اما درباره كاسنى چنين سفارشى نكرده است و حتى به تكان ندادن برگ آن توصيه نموده است :
عن ابى عبدالله (ع ) قال نعم البقلة الهندباء فكلوها ولا تنفضوها عند اكلها⁽³²³⁾
كاسنى گياه مفيدى است در موقع خوردن آن را تكان نديهد.
((روى برگهاى كاسنى ، تعداد زيادى عوامل زنده مفيد زندگى مى كنند لذا شستن آن در شرع و طب قديم منع شده است ، و چون انواع بيابانى كاسنى آلودگى نداشته و در پرتو آفتاب پرورش پيدا مى كند برگهاى تازه آن را مى توان ناشسته خورد))⁽³²⁴⁾