بیاد امام زمان مظلوم و غریبم اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج
آثار سازنده انتظار
آيا ايمان به چنين ظهورى انسان را آن سان در افكار رويائى فرو مى برد كه از وضع موجود خود غافل مى گردد، و تسليم هر گونه شرايطى مى كند؟
و يا اين كه به راستى اين عقيده يك نوع دعوت به قيام و سازندگى فرد و اجتماع است؟
آيا ايجاد تحرّك مى كند يا ركود؟
آيا مسؤوليّت آفرين است يا مايه فرار از زير بار مسؤوليّتها؟
وبالاخره آيا مخدّر است يا بيدار كننده؟
* * *
قبل از توضيح و بررسى اين سؤالات توجّه به يك نكته كاملا ضرورى است و آن اين كه سازنده ترين دستورات و عاليترين مفاهيم هر گاه به دست افراد ناوارد، يا نالايق، يا سوء استفاده چى بيفتد ممكن است آن را چنان مسخ كنند كه درست نتيجه اى بر خلاف هدف اصلى بدهد و در مسير بر ضدّ آن حركت كند; و اين نمونه هاى بسيار دارد و مسأله «انتظار» بطورى كه خواهيم ديد در رديف همين مسائل است.
به هر حال، براى رهايى از هر گونه اشتباه در محاسبه، در اين گونه مباحث، بايد به اصطلاح آب را از سرچشمه گرفت تا آلودگى هاى احتمالى نهرها و كانالهاى ميان راه در آن اثر نگذارد.
به همين دليل، ما در بحث انتظار مستقيماً به سراغ متون اصلى اسلامى رفته و لحن گوناگون رواياتى را كه روى مسأله «انتظار» تأكيد مى كند مورد بررسى قرار مى دهيم تا از هدف اصلى آگاه شويم.
* * *
اكنون با دقّت به اين چند روايات توجّه كنيد!
كسى از امام صادق(عليه السلام) پرسيد چه مى گوييد درباره كسى كه داراى ولايت امامان است; و انتظار ظهور حكومت حق را مى كشد و در اين حال از دنيا مى رود؟
امام(عليه السلام) در پاسخ فرمود:
هو بمنزلة من كان مع القائم فى فسطاطه ـ ثمّ سكت هنيئه
ـ ثمّ قال هو كمن كان مع رسول اللّه(صلى الله عليه وآله وسلم); او همانند كسى
است كه با رهبر اين انقلاب در خيمه او (ستاد ارتش او) بوده باشد ـ سپس كمى سكوت كرد ـ و فرمود مانند كسى است كه با پيامبر اسلام (در مبارزاتش) همراه بوده است.
اين مضمون در روايات زيادى با تعبيرات مختلفى نقل شده است:
در بعضى «بمنزلة الضّارب بسيفه فى سبيل اللّه; همانند شمشير زنى در راه خدا».
و در بعضى ديگر «كمن قارع مع رسول اللّه بسيفه; همانند كسى است كه در خدمت پيامبر با شمشير بر مغز دشمن بكوبد.»
در بعضى ديگر «بمنزلة من كان قاعداً تحت لواء القائم; همانند كسى است كه زير پرچم قائم بوده باشد.»
و در بعضى ديگر «بمنزلة المجاهد بين يدى رسول اللّه; همانند كسى است كه پيش روى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) جهاد كند.»
و در بعضى ديگر «بمنزلة من استشهد مع رسول اللّه(صلى الله عليه وآله وسلم); همانند كسى است كه با پيامبر شهيد شود.»
* * *
اين تشبيهات كه در مورد انتظار ظهور حضرت مهدى (عج) در اين روايات وارد شده بسيار پر معنى و روشنگر اين واقعيّت است كه يك نوع رابطه و تشابه در ميان مسأله «انتظار» و «جهاد» و مبارزه با دشمن، در آخرين شكل خود، وجود دارد.(دقّت كنيد!)
در روايات متعدّدى نيز انتظار چنين حكومتى را داشتن، به عنوان
بالاترين عبادت معرفى شده است.
اين مضمون در بعضى از احاديث، از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) و در بعضى از حضرت على(عليه السلام)نقل شده است; از جمله در حديثى مى خوانيم كه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:
«افضل اعمال امّتى انتظار الفرج من اللّه عزّوجلّ; بالاترين اعمال امّت من انتظار فرج از ناحيه خدا كشيدن است.»
و در حديث ديگرى از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) مى خوانيم:
«افضل العبادة انتظار الفرج»
اين حديث اعم از اين كه انتظار فرج را به معنى وسيع كلمه بدانيم، و يا به مفهوم خاص يعنى انتظار ظهور مصلح جهانى باشد، اهمّيّت انتظار را در مورد بحث ما روشن مى سازد.
اين تعبيرات همگى حاكى از اين است كه انتظار چنان انقلابى هميشه توأم با يك جهاد وسيع دامنه دار است.
و اگر اعتقاد و انتظار حكومت جهانى مهدى به صورت ريشه دار حلول كند، سرچشمه دو رشته اعمال دامنه دار خواهد شد (زيرا اعتقادات سطحى ممكن است اثر آن از گفتار و سخن تجاوز نكند امّا اعتقادات عميق هميشه آثار عملى گسترده اى به دنبال خواهد داشت); اين دو رشته اعمال عبارتند از:
ترك هرگونه همكارى و هماهنگى با عوامل ظلم و فساد، و حتّى مبارزه و درگيرى با آنها از يك سو; و خودسازى و خوديارى و جلب
آمادگيهاى جسمى و روحى و مادّى و معنوى براى شكل گرفتن آن حكومت واحد جهانى و مردمى، از سوى ديگر.
و خوب كه دقّت كنيم مى بينيم هر دو قسمت آن كاملا سازنده و عامل تحرّك و آگاهى و بيدارى است.
* * *
با توجّه به مفهوم اصلى «انتظار»، معنى روايات متعدّدى كه درباره پاداش و نتيجه كار منتظران نقل شده بخوبى درك مى شود.
اكنون مى فهميم چرا منتظران واقعى گاهى همانند كسانى شمرده شده اند كه در خيمه حضرت مهدى(عليه السلام) يا زير پرچم او است، يا كسى كه در راه خدا شمشير مى زند يا به خون آغشته شده يا شهيد گشته است.
آيا اينها مراحل مختلف و درجات مجاهده در راه حقّ و عدالت نيست كه متناسب با مقدار آمادگى و درجه انتظار افراد است؟
يعنى همانطور كه ميزان فداكارى مجاهدان راه خدا و نقش آنها با هم متفاوت است، انتظار و خودسازى و آمادگى نيز درجات كاملا مختلفى دارد كه هر كدام از اينها با يكى از آنها از نظر «مقدّمات» و «نتيجه» شباهت دارد; هر دو جهادند و هر دو آمادگى مى خواهند و خودسازى. كسى كه در خيمه رهبر چنان حكومتى قرار گرفته يعنى در مركز ستاد فرماندهى يك حكومت جهانى است، نمى تواند يك فرد غافل و بى خبر و بى تفاوت بوده باشد; آنجا جاى هر كس نيست; جاى افرادى است كه بحق شايستگى چنان موقعيّت پر اهمّيّتى را دارند.
همچنين كسى كه سلاح در دست دارد و در كنارِ رهبر اين انقلاب با
مخالفان حكومت صلح و عدالتش مى جنگد، آمادگى فراوان روحى و فكرى و رزمى بايد داشته باشد.
