فصل 3. انواع شياطين

فصل 3. انواع شياطين
همان گونه كه فرشتگانى كه تدبير امور انسان را به دست دارند فراوانند – زيرا چنانكه گذشت آثار و افعال گوناگون ، فاعل ها و مؤ ثرهاى گوناگون مى طلبد – همچنين شيطانهاى وسوسه گر كه او را به گناهان فرامى خوانند نيز به حسب تعدد گناهان ، گروههاى مختلف و به هم پيوسته هستند و همه آنها شاخه هاى يك شيطان اصلى اند كه ويژه هر انسانى است و اوست كه در اين سخن پيامبر صلى الله عليه و آله بدو اشاره شده كه : ((هيچ كدام از شما نيست مگر آنكه او را شيطانى است )).

يكى از مفسران ⁽⁶⁷⁰⁾ گويد: ((ابليس پنج فرزند دارد و هر كدام را بر سر يكى از كارهاى خود گماشته است ، سپس نام پنج تن از آنها را مى برد: ثبر، اعور، مسوط، داسم ، زلينور.
ثبر، مامور مصائبى است كه بر سر آدمى مى آيد و در آن هنگام وى را به فرياد برداشتن به واويلاه و نفرين كردن و گريبان چاك زدن و سيلى بر صورت نواختن و سخنان جاهلى بر زبان راندن فرمان مى دهد.
اعور، مامور ريا و خودنمايى است كه آدمى را به آن فرمان مى دهد و ريا را در نظر او مى آرايد.
مسوط، مامور دروغگويى است .
داسم ، شيطانى است كه با آدمى بر خانواده اش وارد مى شود و عيوب آنان را به وى مى نماياند و او را بر آنان خشمناك مى سازد.
زلينور، مامور بازار است و به واسطه اوست كه پيوسته از حقوق يكديگر مى كاهند و از دست يكديگر مى نالند.
و شيطان نماز خنزب ، و شيطان وضوء ولهان نام دارند)). گفته اند اخبارى هم در اين زمينه رسيده است .
يونس بن يزيد گويد: به ما رسيده است كه با هر يك از اولاد انس يك همزاد جن زاده مى شود، و اين همزادان با آنها بزرگ مى شوند.⁽⁶⁷¹⁾
جابر بن عبدالله گويد: ⁽⁶⁷²⁾ چون آدم عليه السلام به زمين فرود آورده شد گفت : پروردگارا، اين بنده اى (شيطان ) كه ميان من و او دشمنى افكنده اى اگر مرا بر ضد او يارى ندهى در برابر او تاب نخواهم آورد. خداوند فرمود: اى آدم ، هيچ فرزندى برايت زده نشود مگر آنكه فرشته اى بر او گمارده مى شود. گفت : پروردگارا، مرا بيفزاى . فرمود: يك گناه را يك كيفر مى دهم و يك نيكى را ده برابر و بيشتر تا هر اندازه كه بخواهم . گفت : پروردگارا، مرا بيفزاى ، فرمود: در توبه گشوده است تا آن گاه كه روح در بدن باشد.
ابليس گفت : پروردگارا، اين بنده اى كه گراميش داشته اى اگر مرا بر ضد او يارى ندهى در برابر او تاب نخواهم آورد. خداوند فرمود: فرزندى براى او زاده نشود جز آنكه براى تو نيز زاده شود.⁽⁶⁷³⁾ گفت : پروردگارا، مرا بيفزاى ، فرمود: تو مانند خون در آن ها جريان دارى و شما در سينه هاى آنان آشيانه مى كنيد. گفت : پروردگارا مرا بيفزاى . فرمود: ((با سواران و پيادگانت بر آنان نهيب زن (آنان را به سوى گناهان بتازان ) و در مالها و فرزندان با آنان شركت جو، و آنان را وعده ده ؛ و شيطان جز وعده هاى فريبنده به آنان نمى دهد.))⁽⁶⁷⁴⁾
شيطان هر كسى در مكر و حيله به اندازه عقل و هوش اوست ، و همچنين فرشتگانى كه به امر خدا محافظ اويند و خطرها را از او دور مى سازند.