فصل 3. معجزات پيامبران

فصل 3. معجزات پيامبران
يكى از عالمان گويد: شريفترين و برترين پيامبران علم و حكمت است كه ويژه خواص ، و پس از آن كارهاى خارق العاده است كه براى عوام و مردمان ساده دل مى باشد، ولى اهل جدل و عناد را تنها شمشير به كار آيد و بس . و آيه زير به اين سه قسم اشاره دارد: لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط و انزلنا الحديد فيه باس شديد ⁽⁸²²⁾ ((همانا ما پيامبران خود را با دلايل روشن فرستاديم و كتاب و ميزان را با آنان فرو فرستاديم تا مردم به دادگرى بپاخيزند، و ما آهن را فرستاديم كه در آن نيروى سخت است (كه در جنگ به كار آيد))).

بنابراين ، اسرار كتاب و ميزان كه همان دليل عقلى است با همه اقسام آن ، براى خواص است كه قريحه اى تيز و هوشى سرشار دارند و باطنشان از تقليد و تعصب نسبت به يك مذهب كه از گذشتگان آنان به ارث رسيده و به گوششان خورده است تهى است ؛ زيرا چنين كسان با ميزان علم و حكمتى كه در اختيار دارند به زودى به پيامبر ايمان مى آورند و نيازى به مشاهده كارهاى خارق العاده ندارند.
اما كسانى كه براى فهم حقايق زيركى لازم را ندارند و يا دارند ولى انگيزه طلب در آنان نيست بلكه سرگرم كار و حرفه خويشند، و نيز انگيزه جدل و خود را غرق علم و دانش وانمود كردن نيز در آن ها وجود ندارد و از درك و فهم اسرار نيز قاصرند، اينان بايد به پند و اندرز و نشان دادن معجزات پرداخته آيند و آن گاه به ظواهر كتاب حواله شوند زيرا نمى توانند از ظواهر گذشته به درك اسرار نائل آيند.
شمشير هم براى اهل جدل و مغالطه كاران است ، كه آنان بدون داشتن شايستگى ، دنبال متشابهات كتاب خدا مى روند تا فتنه انگيزى كنند. با اين گونه كسان ، نخست با ملاطفت و نرمى سخن مى رود و با روشى نيكو مجادله مى شود آن گونه كه اصولى را كه نزد آنان مسلم است گرفته و با ميزان و عدالت حق را از آن اصول براى آنان استنتاج كنند؛ اگر اين روش در آنان سودمند نيفتاد شمشير كه در آن نيرويى سخت نهفته است بر سر آنان آهيخته مى گردد.
در اين آيه به اين سه روش اشاره گرديده است : ادع الى سبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتى هى احسن ⁽⁸²³⁾ ((به سوى پروردگارت با حكمت و پند نيكو دعوت كن و با آنان به بهترين روش ‍ مجادله نما.))
مؤلف : پيامبر ما صلى الله عليه و آله نيز با همين دستورات و با آنچه مناسب حال مردم بود با آنان رفتار نمود، با برخى با مدارا و نرمى رفتار كرد، زيرا دلهايى پاك و نرم داشتند و به زودى منقاد او گشتند و به سرعت در دين او وارد شدند. و با برخى ديگر با نيزه و شمشير و جنگ و درگيرى روبرو شد تا آنان را با قهر و غلبه به دين خود كشاند و در آن داخل ساخت . و سپس با لطف و احسان خود جذب نمود تا آنكه از او دلخوش شدند و كينه هاشان برطرف شد. و همين است معناى سخن آن حضرت كه : عجب ربك من قوم يدخلون الجنة فى السلاسل ⁽⁸²⁴⁾ ((پروردگارت در شگفت است از كسانى كه با غل و زنجير داخل بهشت مى شوند)). يعنى (با زور غل و زنجير) داخل اسلام مى شوند كه اسلام سبب دخولشان در بهشت است . خداوند حضرتش را از سوى ما جزاى خير دهد كه پيام پروردگارش را رساند و فرمان او را آشكار ساخت .