بیاد امام زمان مظلوم و غریبم اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج
فصل 4. انواع الهامات و وسوسه ها
يكى از اهل معرفت گويد: (675) الهام ملك و وسوسه شيطان بر چند گونه و نشانه در نفوس حاصل مى شود:
1 – برخى مانند علم و يقين است كه از جانب راست نفس حاصل مى شوند، و مقابل هوى و شهوت كه از جانب چپ حاصل مى گردند.
2 – برخى مانند نظر به آيات و نشانه هاى آفاقى و انفسى است نظرى درست و نظام يافته كه شكوك و اوهام را زايل ساخته و معرفت و حكمت را در قوه عاقله كه بر سمت راست نفس قرار دارد حاصل نمايد، در مقابل نظر به همان اندازه آيات و نشانه ها نظرى بر اساس اشتباه و غفلت و بى توجهى به آنها كه شبهه ها و وسوسه در قوه واهمه و متخيله كه در سمت چپ نفس قرار دارد از آن ناشى مى شود. زيرا آيات محكمات به منزله فرشتگان مقدس يعنى عقول و نفوس كليه اند چرا كه آنها مبادى علوم يقينى اند، و متشابهات وهميه به منزله شياطين و نفوس وهمى اند، زيرا آنها مبادى مقدمات سفسطى مى باشند.
3 – برخى ديگر مانند اطاعت رسول مختار صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام است در مقابل اهل جحود و انكار و اهل تعطيل و تشبيه از كافران (كه يا وجود خدا را منكرند و يا او را به اوصاف جسمانى وصف مى كنند). پس هر كه راه هدايت پويد به منزله فرشتگانى است كه الهام خير مى كنند، و هر كه راه ضلالت پويد، به منزله شيطانى است كه به سبب شر گمراه مى سازند.
4 – و برخى مانند تحصيل علوم و ادراكات در موضوعات عاليه و اعيان شريفه است مانند ايمان به خدا و فرشتگان و كتابهاى آسمانى و رسولان الهى و روز رستاخيز و برانگيختن مردگان و برپايى قيامت و ايستادن خلايق در برابر خدا و حضور فرشتگان و پيامبران و گواهان و صالحان ؛ در برابر تحصيل علوم و ادراكاتى كه از باب حيله و نيرنگ و سفسطه و تاءمل در امور دنيايى است كه از دايره محسوسات بيرون نيست ، زيرا كه اولى شبيه فرشتگان و جنود رحمان است كه ساكنان عالم ملكوت آسمانى اند، و دومى شبيه ابليس هايى است كه از درگاه خدا مطرود و از ورود به آسمانها ممنوع و در ظلمات محبوس و در دنيا از ترقى محروم و در آخرت از بهشت پر نعمت محجوب اند.
