شاهى

شاهى
شاهى نيز يكى از سبزيهاى خوردنى است ، ولى از نظر خاصيت از سبزيهاى نيست كه در مقام عالى قرار گرفته باشد، البته داراى مقاديرى ويتامين (آ و ب ) و مقدار بيشترى ويتامين (ث ) مى باشد.
در اسلام جزو خوراكيهاى مكروه بحساب نيامده ولى خوردن اين سبزى را در شب باعث تحريك جذام در آنهايى كه استعداد اين بيمارى را دارند دانسته اند.
عن النبى (ص ) ما من عبد بات وفى جوفه شى من هذه البقلة الا بات الجذام يرفرف على راسه حتى يصبح اما ان يسلم و اما ان يعطب ⁽³⁷³⁾
هر كسى هنگام شامگاهان شاهى بخرود جذام (همانند مرغى شكارى ) تا صبحگاهان در اطراف او به پرواز است يا از بيمارى نجات مى يابد يا گرفتار آن ميشود.
پس از اين كلام استفاده ميشود كه در اين گياه نيست به افراد مستعد بيمارى جذام ، نيروى تحريك و تاءثر هست و ممكن است با كمك عوامل ديگر اين بيمارى ، ضخص را دچار سازد، مضمون اين سخن در روايات ديگرى نيز وارد شده است .
((انواع تره تيزك از سبزيهاى مفيد مى باشند، ولى از آنجايى كه نبايد در خوردن هيچ خوراكى افراط كرد در خودرن اين سبزيهاى مفيد هم افراط جايز نيست مخصوصا براى افراد لاغر و سوداوى مزاجها، يعنى كسانى كه ترشح سيب آدم در آنها زياد است ….
هر كس شب تره تيزك بخورد رگ جذامش بحركت مى آيد، ما ميدانيم كه تره تيزك ترشحات بينى را زياد مى كند و رگ جذام هم در بينى است ، املاح ((يد)) مانن ((يدور دو پتاس )) همين تره تيزك ترشح بينى را زياد مى نمايند))⁽³⁷⁴⁾
عن ابى عبدالله (ع ) – ((قال من اكل الجر جير بالليل ضرب عليه عرق الجذام من انفه و بات ينزف الدم ))⁽³⁷⁵⁾
امام ششم فرمودند: هر كس در شب شاهى بخورد ماده بيمارى جذام در بينى او تحريك مى شود، و خونهاى صاف او كم و در عوض خون هاى كثيف و سوخته اش بسيار مى شود در اين روايت تحريك بيمارى را از بينى دانسته و ما مى دانيم كه اغلب ، بيمارى جذام از بينى شروع مى شود.
((تره تيزك و انواع ديگر آن كه به نام بولاغ اوتى و شاهى ناميده مى شوند داراى يد و آهن و فسفر مى باشند و مقادير زيادى ويتامين (ث ) دارند و ادرار را زياد مى كنند.
اين گياهان بر عكس توت فرنگى مهيج مى باشند و اين خاصيت مربوط به ((يد)) مى باشد زيرا اين گياهان ترشح سيب آدم را كمى زياد مى كنند و از اين رو مهيج مى باشند⁽³⁷⁶⁾
((و از همين نظر كه مهيج است گياه شناسان قديم كاسنى و خرفه و سركه را مصلح شاهى مى دانستند))⁽³⁷⁷⁾
شاهى داراى چندين نوع است : بيابانى ، بستانى و بستانى آن سه قسم است كه براى هر يك از رگ و بذر آن علائم مخصوصى است مثلا بيابانى آن تند و تيزتر و گل آن زرد رنگ است و در زبان عربى هم بواسطه انواع مختلف آن نامهاى مختلفى دارد مانند جرجير و رشاد.