بیاد امام زمان مظلوم و غریبم اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج
باب دوم : در يگانگى خداوند
لا اله الا هو، كل شى ء هالك الا وجهه
(قصص /88.)
((معبودى جز او نيست ، هر چيزى تباه شدنى است مگر وجه او))
فصل 1. يگانگى خداوند از طريق نقل
در كتاب ((توحيد)) با سند خود از شريح بن هانى روايت كرده است : ((در جنگ جمل مردى اعرابى (بيابانگرد) در حضور اميرالمؤ منين عليه السلام برخاست و گفت : اى اميرمؤ منان ، آيا تو مى گويى خداوند يگانه است ؟ مردم بر او هجوم آورده ، گفتند: اى اعرابى مگر نمى بينى كه اميرمؤ منان در چه تشويش خاطرى به سر مى برد؟ اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: رهايش كنيد، زيرا آنچه اين اعرابى مى خواهد همان است كه ما از اين گروه مى خواهيم . سپس فرمود: اى اعرابى ، اين سخن كه ((خداوند يگانه است )) چهار صورت دارد، دو صورت آن بر خداوند روا نيست ، و دو صورت ديگر درباره خداوند ثابت است .
اما دو صورتى كه بر خداوند روا نيست ، يكى آن است كه گوينده اى گويد: او يگانه است ، و مقصودش واحد عددى باشد. اين روا نيست . زيرا آنچه دومى ندارد در باب اعداد داخل نمى شود، نديدى آن كس كه گفت : ((خداوند يكى از آن سه (اقنوم ) است )) كافر است ؟
و ديگرى آن است كه گوينده اى گويد: او يكى از مردم است ؛ و مرادش از اين سخن واحد نوعى از اجناس باشد. اين نيز بر خدا روا نيست . زيرا اين تعبير همسان دانستن خدا با غير اوست ؛ پروردگار ما از اين معنا برتر و بالاتر است .
لذا دو صورتى كه درباره خدا ثابت است ، يكى اين است كه گوينده اى گويد: او يگانه است و در ميان اشياء همسانى براى او نيست . پروردگار ما چنين است . و ديگر آنكه گويد: پروردگار ما – عزوجل – احدىّ المعنى است ، يعنى نه در وجود خارجى قابل تقسيم است ، نه در عقل و نه در وهم و خيال . پروردگار ما چنين است )). (102)
