62. ادب را از بى ادبان آموختم از لقمان حكيم پرسيدند: ادب را از چه كسى آموختى ؟ در پاسخ گفت : از بى ادبان . هرچه از ايشان در نظرم ناپسند آمد از انجام آن پرهيز كردم . نگويند از سر بازيچه حرفى كزان پندى نگيرد صاحب هوش و گر صد باب حكمت پيش نادان بخوانند آيدش بازيچه در …

61. كرامت آوازه خوان ناخوش آواز و نازيبا (سعدى مدتى در مدرسه مستنصريه بغداد در نزد شيخ اجل ، ابوالفرج بن جوزى (وفات يافته در سال 636 ه . ق ) درس خوانده بود و از موعظه هاى او بهره مند شده بود. در اين رابطه سعدى مى گويد:)

60. پند لقمان حكيم كاروانى تجارتى از سرزمين يونان عبور مى كرد و همراهشان كالاهاى گرانبها و بسيارى بود. رهزنان غارتگر به آنها حمله كردند و همه اموال كاروانيان را غارت نمودند. بازرگان به گريه و زارى افتادند و خدا و پيامبرش ‍ را واسطه قرار دادند تا رهزنان به آنها رحم كنند، ولى رهزنان به گريه و زارى آنها …

59. عابد رياكار و مرگ نكبتبار او پادشاهى عابدى را طلبيد. عابد (كه رياكار بود) با خود فكر كرد كه دوايى بخورد تا بدنش ضعيف و رنجور گردد تا نزد شاه قرب بيشترى بيابد. دارويى خورد. اتفاقا دارو زهر آگين بود و موجب شد كه عابد مرد. آنكه چون پسته ديدمش همه مغز پوست بر پوست بود همچو پياز(181) پارسايان …

58. مرگ توانگر شاداب ، و زندگى فقير نادار كاروانى از كوفه به قصد مكه براى انجام مراسم حج ، حركت كردند. يك نفر پياده سر برهنه ، همراه ما از كوفه بيرون آمد. او پول و ثروتى نداشت . آسوده خاطر همچنان راه مى پيمود و مى گفت : نه بر اشترى سوارم ، نه چو خر به زير …

57. علت بهشتى شدن شاه و دوزخى شدن پارسا يكى از فرزانگان شايسته در عالم خواب پادشاهى را ديد كه در بهشت است و پارسايى را ديد كه در دوزخ است ، پرسيد: علت بهشتى شدن شاه ، و دوزخى شدن پارسا چيست ، با اينكه مردم بر خلاف اين اعتقاد داشتند؟! ندايى (غيبى )به گوش او رسيد كه : …

56. پارساى خداشناس و باعزت پادشاهى يكى از پارسايان را ديد و پرسيد: ((آيا هيچ از ما ياد مى كنى ؟ )) پارسا پاسخ داد: ((آرى آن هنگام كه خدا را فراموش مى كنم .)) هر سو دود آن كس ز بر خويش براند و آنرا كه بخواند به در كس نداواند(176)

55. پرهيز از اظهار نياز در نزد دشمن يكى از تهيدستان پاك نهاد بر اثر اضطرار و ناچارى ، گليمى را از خانه يكى از پاك مردان دزديد. قاضى دستور داد تا دست دزد را به خاطر دزدى قطع كنند. صاحب گليم نزد قاضى آمد و گفت : ((من دزد را بخشيدم ، بنابراين حد دزدى را بر او جارى …

54. شكر به خاطر گناه نكردن ، نه به خاطر مصيبت مرد پارسايى را در كنار دريا ديدم ، گويى پلنگ به او حمله كرده بود، زخمى جانكاه در بدنش بود و هرچه مداوا مى نمود بهبود نمى يافت . مدتها به اين درد مبتلا بود و بر اثر آن رنجور شده بود. در عين حال شب و روز شكر …

53. تلاش براى رسيدن به كعبه مقصود شبى در بيابان مكه آن چنان بى خواب شدم كه ديگر نمى توانستم را بروم ، سر بر زمين نهادم تا بخوابم ، به ساربان گفتم دست از من بردار. پاى مسكين پياده چند رود؟ كز تحمل (171) ستوده شد بختى (172) تا شود جسم فربهى لاغر لاغرى مرده باشد از سختى